.: Köşe Yazıları :.

AŞIRI HAREKETLİ ÇOCUKLARIN OLUMSUZ ÖZELLİKLERİ

KISKANÇDIRLAR VE KARDEŞLERİNİ KISKANIRLAR

Hiperaktif çocuklarda kıskançlık tepkisi diğer çocuklara göre daha sık görülmektedir. Öncelikle kardeşlerini, daha sonra aile bireylerini, okul arkadaşlarını, komşu ve yakın akrabaların çocuklarını kıskanabilirler. Bu kıskançlık kontrol edemediği, durduramadığı, değiştiremediği bir duygudur. Kendisi kıskandığını ya söyleyebilir ya da hiç kabul etmeyebilir. Örneğin; "kardeş istemiyorum" diyen çocuk bu cümlesiyle açık biçiminde ifade etmektedir.
Bazı anneler onlar için, "kardeşini bir düşman gibi görüyor ya da öyle kabul ediyor" demektedirler.
Hiperaktif çocukların bir şanssızlıkları da, onlar yaramazlık, huysuzluk, hırçınlık yaptıkça aileleri veya aile büyükleri tarafından "Bir kardeş yapın evde yalnız canı sıkılıyor kardeşi olsa idi oynar, canı sıkılmazdı ' fikri ortaya atılır. Aile bu fikri pek doğru bulmasa da çocuğun sıkıldığını, yeni gelen kardeşle oynaya bileceğini düşünür ve yeni bir çocuk yapma yoluna gider. Ama bu durum doğru bir yaklaşım değildir. Kardeşin gelmesi yaklaştıkça hırçınlık artar, geldiğinde doruğa çıkar, geldikten sonra çekilmez bir çocuk haline geldiği çoğunlukla gözlenmiştir. Bu durum aileyi korkutabilir.
Kıskançlık kardeşin kız veya erkek olması durumunda değişmez. Bazı araştırmacılar aynı cinsiyetteki kardeşlerde kıskançlığın daha etkili olduğunu vurgulamaktadırlar. Belki kıskançlığının dozunda farklılık olabilir. Kıskançlıkta büyük veya küçük çocuk olmak sonucu etkilemez. Hatta ilk çocuk olmak, üçüncü veya dördüncü çocuk olmak da, kıskanma durumunu ortadan kaldırmaz. Araştırmalar en ufak çocuk olmanın kıskanma dozunda etkili olabileceğini belirtmektedirler.
Çocuk tek olduğunda bile kıskançlık vardır. Bu defa anneyi babadan veya babayı anneden kıskanabileceği gibi komşu çocuklarını, okul arkadaşlarını, tanıdıkların çocuklarını da kıskandığı gözlenmektedir.
Hatta kıskançlıkta iş daha da ileri gidebilir. Bazen bu durumun sonucunda anneye o kadar yapışır ki anneyi tuvalette bile yalnız bırakmak istemez. Kıskançlık çok farklı şekillerde görünebilmektedir. Hiperaktif çocuklar çok fazla miktarda "hak"tan yanadır. Haksızlık yapılmasını istemezler. Kıskanma davranışına başladılarsa her şeyi ölçmeye, tartmaya, hesaplamaya başlar en ufak bir haksızlık olduğunda müdahale etmeye hazır bir kaplan gibidirler. Her olan olayı, kafasında bu yönde değerlendirmektedirler. Kıskanmaması söylendiğinde ise daha sertleşir, hırçınlaşır, küser, kızar, bozulur yersiz yere kavga çıkarırlar. Karşı tarafı suçlar, kendilerinden gelen olumsuzlukları göremez veya görmemeye çalışırlar.
Böyle durumlarda aile zaman, zaman kafalarından keşke bu ikinci çocuğu planlamasaydık diye düşünebilir. Uzmanlar da genellikle, "hırçın bir çocuğunuz varsa bir tane daha planlamayın hatta bu yeni gelecek çocuk diğerini sakinleştireceği yerde daha fazla hırçınlaştırır" derler.
Aileler hırçın çocuk yeni kardeşiyle oynar, vakit geçirir bizde rahatlarız diye düşünmemelidirler. Çünkü çocuk kardeşi olduğunda da yine aile bireyleriyle, büyüklerle oynamak, konuşmak, ilgilenmek isteyecektir. Hatta bu defa daha fazla aile bireylerinin üzerine gelecektir. Onların kendisiyle ilgilenmelerini bekleyecektir. Zaman, zaman korktuğu için zaman zaman da kafası karıştığı için bu defa hem kardeşine hem de ailesine daha hırçın, huysuz, söz dinlemez, saldırgan davranışlarda gösterebilecektir.
Hiperaktif çocuklar kardeşleri olduğunda öncelikle korkmakta ve şöyle düşünmektedirler. Bana kızdıkları için yeni bir kardeş getirdiler veya beni beğenmedikleri için yeni bir kardeş istediler diye düşünebilir. Kardeşimi benden fazla sevebilirler, beni gözden çıkarabilirler. Bazen de ben çok yaramazlık yaptım, söz dinlemedim. Bana ceza vermek için bir kardeş geldi diye düşünebilir. Sadece düşünmekle kalmaz kardeşine kötü, sert davranabilir.
Kıskançlık ufak kardeşi olan çocuklarda değil, kendisi ufak çocuk olduğu durumlarda da ortaya çıkabilmektedir.
Ailede birden fazla çocuk varsa bu çocuklarda birbirlerini kıskanabilirler. Böyle bir durumda aile çocuğa 'kardeşini kıskanma' dememelidir. Öncelikle kıskanmanın çocuğun elinde olmadığının bilinmesi gerekmektedir. Böyle durumlarda kıskanan çocuğa karşı tüm aile bireyleri daha fazla ilgi, sevgi ve zaman ayırmalıdırlar. Çocuğun sıkıntısına anlayış ve hoşgörü gösterilmelidir.

geri